Upprifjun handa Kára

Reynir Arngrímsson, formaður Læknafélags Íslands:

Í tilefni umvöndunar Kára í garð lækna í nýjasta hefti Læknablaðsins sem er viðlag við sama stefgang úr kórverki hans frá 2019 og birtist í Fréttablaðinu á sínum tíma.

Kári má eiga það að hann er óþreytandi í að benda á þá staðreynd að læknasamtökin séu öflugur bakhjarl félagsmanna sinna. Það er rétt hjá Kára. Læknafélag Íslands (LÍ), með fulltingi aðildarfélaga sinna og sérgreinafélaga lækna hafa um áraraðir reynt að skjóta skjaldborg um réttindi sjúklinga og lækna og berjast fyrir bættri vinnuaðstöðu, heilsusamlegra starfsumhverfi, framförum og faglegri framþróun heilbrigðiskerfisins. Meðal faglegra hornsteina starfseminnar er t.d. útgáfa Læknablaðsins sem er í eigu LÍ og hefur verið gefið út í 107 ár. Öflugasta ráðstefnan á sviði heilbrigðisvísinda og símenntunar, Læknadagar, hafa verið haldnir af LÍ í aldarfjórðung. LÍ er sterkt fagfélag og í stefnumörkun félagsins sem nú er í vinnslu er lögð enn meiri áhersla á uppbyggingu og styrk þess þáttar starfseminnar. Ábendingar Kára geta þar komið að góðu gagni.

Sterk samstaða og áhrif
Það sem Kára virðist yfirsjást aftur er að hagsmunir lækna og skjólstæðinga þeirra, sjúklinganna, fara yfirleitt saman. Félagsmenn LÍ gegna mikilvægu hlutverki í íslensku heilbrigðiskerfi. Áhrif félagsmanna hafa sennilega aldrei verið meiri en einmitt nú fyrir íslenskt samfélag í heimsfaraldri, jafnvel þó ekki gegni læknir stöðu ráðuneytisstjóra í Heilbrigðisráðuneytinu eins og var um langt árabil. Jafnvel mönnum eins og Kára getur skjátlast þó auðvitað gerist það sjaldan. Sem betur fer hafa læknar í samstarfi við marga aðila innan og utan heilbrigðiskerfisins þ.m.t. ágæta vísindamenn og starfsfólk Íslenskrar erfðagreiningar verið óþreytandi og unnið óeigingjarnt starf sl. tvö ár í heimsfaraldrinum.

Læknar hluti af lausninni
Meðvituð áhersla LÍ á aukin áhrif og raddir einstakra lækna, hópa lækna og grasrótar lækna hefur sjaldan verið meiri. Hún endurspeglast í meiri og traustari samstöðu meðal lækna en dæmi eru áður um. Læknar líta ekki á sig sem heilbrigðisvandamál eins og Kári gerir, þeir eru hluti af lausninni á þeim vanda sem heilbrigðiskerfið stendur frammi fyrir. Viðhorf Kára nú er það sama og í grein hans frá 2019. Tilraun til að gera lækna að blórabögglum vegna þess sem misfarist hefur í heilbrigðisstefnu stjórnvalda með ásökunum um sérhagsmunagæslu eins og Kári freistast til að gera og ýmsir stjórnmálamenn hafa reynt og er ekki ný af nálinni en hefur fengið litlar undirtektir. Enda þegar litið er yfir farin veg sl. tvö ár þá sjá flestir að slíkar rangfærslur styðjast ekki við nein rök. Samfélagsábyrgð hefur einkennt framgöngu lækna og læknar hafa verið í forystu gegnum öldurót heimsfaraldurs á mörgum vígstöðvum sem leiðandi afl og uppfræðendur hver með sínu sniði. Áhrif þeirra hafa verið og eru mikil og byggist m.a á víðtækri samvinnu og góðum tengslum við almenning.

Leitað langt yfir skammt
Það kann að svíða að ábendingarnar frá læknum og félögum þeirra um það sem betur þurfi að fara hafi verið hvassar og Kára finnist hann þurfa að hirta þá sem benda á mikið álag í starfi. Honum finnist erfitt að hafa samúð með þeim sem eru þreyttir svona eins og þegar heilbrigðisráðherra þótti áskorun að standa með Landspítalanum. Markmið málflutnings Kára með því að tala niður til þeirra sem hafa tjáð sig um álag og hnýta í sjálfstætt starfandi heilbrigðisstarfsmenn sem mýgrút sérfræðinga sem vinna á stofum með takmörkuðum gæðum, virðist vera til þess eins kokkað að rýra með tiltækum meðölum það trausta samband sem myndast hefur milli lækna og sjúklinga gegnum tíðina og gera þá og starfsemi þeirra tortryggilega með tilvísunum í fjárhagslega hagsmuni fremur en trausta faglega þjónustu. Í ljósi þessa kann rétt að vera í aðdraganda kosninga að minna á eftirfarandi:

     „Læknafélag Íslands telur eitt af lykilhlutverkum sínum að veita stjórnvöldum ráðgjöf varðandi málefni lækna og heilbrigðiskerfisins almennt á  grundvelli sérþekkingar sinnar. En ráðgjöf okkar er ekki alltaf þegin og eftir henni er ekki alltaf leitað þó hún sé í boði. Það má segja að traust ríki milli læknastéttarinnar og almennings, en milli stjórnvalda og læknastéttarinnar ríki ákveðin tortryggni. Við viljum gjarnan eyða henni og koma því skýrt til skila að við mælum af fullum heilindum. Stundum er ekki laust við að læknum þyki sem stjórnvöld sæki vatnið yfir lækinn.“

svo vitnað sé í níu ára gamalt viðtal við Þorbjörn Jónsson, fv. formann LÍ árið 2012 sem getur vel átt við enn í dag. Undir það má taka. Lesa má fyrra svar við sömu ákúrum Kára frá 2019 hér.

Birt 09.09.2021