Fréttakerfi

Læknavísindi eru hátæknivísindi þar sem framfarir eru örar. Stundum er miðað við að þekking úreldist á fimm árum. Það blasir því við að læknar þurfa að viðhelda þekkingu sinni eða uppfæra hana. Annars er hætt við að þeir dragist aftur úr og beiti úreltum aðferðum. Landspítalinn er langstærsti vinnustaður lækna á Íslandi. Af þeim ríflega 1300 læknum sem eru við störf á landinu eru um 500 á spítalanum. Þar hefur á undanförnum árum verið reynt að efla bæði grunnám og sérnám. Athyglin hefur síður beinst að því sem svo tekur við.

Ungur íslenskur læknir sem sem glímdi við kulnun segir að einkennin hafi komið hratt og að hann hafi verið lengur að ná sér en hann bjóst við. Kulnun og streita er algeng meðal lækna um allan heim og rannsóknir hafa sýnt að hér á landi eru margir læknar sem glíma við slík einkenni. Í nýlegri rannsókn sem gerð var hér á landi meðal rúmlega 700 lækna kom fram að meirihluti þeirra er undir gríðarlegu álagi og þeir finna fyrir einkennum sem eru truflandi eins og kvíða, depurð og einbeitingar­truflunum sem eru merki ofurálags og jafnvel kulnunar.

Krabbameinslæknir á Landspítalanum lét af störfum vegna úrræðaleysis sem hann segir ríkja á spítalanum. Hann hóf þess í stað sérnám í heimilislækningum til þess að geta starfað utan Landspítalans.

Út er komið þrítugasta fréttabréf Evrópusamtaka lækna, CPME. Fréttabréfið er tileinkað 60 ára afmæli samtakanna en þau voru stofnuð 23. október 1959 í Amsterdam. Í dag er CPME í forsvari fyrir rúmlega 1,7 milljón lækna í 28 læknafélögum í Evrópu auk nokkura aukaaðildarfélaga.

Nýtt skipurit Landspítala gerir ráð fyrir nýju lagi stjórnenda milli framkvæmdastjóra og yfirlækna/deildarstjóra, svonefndum forstöðumönnum. Nýverið voru birtar auglýsingar um þessi störf. Athygli vekur að einu menntunarkröfurnar eru „háskólapróf auk formlegrar viðbótarmenntunar sem nýtist í starfi“, en engar kröfur eru gerðar um faglega sérþekkingu eða reynslu á viðkomandi sviði. Stjórn læknaráðs telur afleitt að ekki séu gerðar skýrari kröfur um fagmenntun og reynslu lykilstjórnenda sem bera eiga faglega ábyrgð á klínísku sviði. Læknaráð Landspítala telur í þessu ljósi brýnt að hlutverk forstöðumanna verði skoðað nánar. Ekki síst þarf að tryggja að læknisfræðileg ábyrgð muni liggja hjá læknum einum.

Reykjavíkuryfirlýsingin, Declaration of Reykjavik - Ethical Considerations regarding the use of genetics in health care, var samþykkt á aðalfundi World Medical Association, sem haldinn var í Tbilisi í Georgíu 23. - 26. október 2019. Siðfræði erfðafræði hefur verið mikið til umræðu hjá WMA síðustu misseri og byggir Reykjavíkuryfirlýsingin á fyrri álitum WMA frá 2005 og 2009.

Að gefnu tilefni vil ég ítreka þá skoðun, sem fram kom í viðtali við mig á mbl.is þann 19. október sl. að ófjármagnaðar launagreiðslur utan áætlana í fjárlögum ársins og fjárlagaheimilda Landspítala hafi komið í bakið á yfirstjórn sjúkrahússins. Í ljós hafi komið að engar áætlanir hafi verið um hvernig ætti að fjármagna pakkann sem kominn var í tæpar þúsund miljónir króna umfram heimildir þegar gripið var inn í. Niðurstaðan í dag sé sú að forstjóri sjúkrahússins hafi kynnt að skera þurfi niður verkefni og þjónustu þess um tæpan miljarð á yfirstandandi ári eða um svipaða fjárhæð og umræddar aukagreiðslur utan fjárlaga ársins hafi numið. Um framangreint tala staðreyndir skýru máli.

Reynir Arngrímsson, formaður Læknafélags Íslands, segir að þeir niðurskurðaliðir sem hafa verið kynntir til leiks, muni hafa víðtæk áhrif á starfssemi sjúkrahússins og séu fallnar til að geta mögulega skert öryggi þeirra sem leita til Landspítalans. Hann segir viðbrögð formanna læknaráðs, hjúkrunarráðs og annarra vera samhljóma í því mati að liðirnir sem um ræðir muni óhjákvæmilega bitna á þjónustu við sjúklinga.

Formaður Lækna­fé­lags Íslands seg­ir að „handa­hófs­kennd­ar ákv­arðana­tök­ur“ í formi inn­leiðing­ar jafn­launa­vott­un­ar og íviln­ana hafi spilað stórt hlut­verk í framúr­keyrslu Land­spít­al­ans. Jafn­framt seg­ir hann að fjög­urra millj­arða framúr­keyrslu megi flokka sem stjórn­un­ar­mis­tök. Sex mánaða upp­gjör spít­al­ans, sem birt var í sum­ar, sýndi að að óbreyttu stefndi í hátt í fimm millj­arða króna framúr­keyrslu í ár. „Í fyrsta lagi vilj­um við taka und­ir að við höf­um áhyggj­ur af langvar­andi fjár­hags­vanda Land­spít­al­ans. Það er stöðugt verið að bæta við verk­efn­um á sjúkra­húsið sem væri skyn­sam­legra að væru í hönd­um annarra sem gætu veitt þjón­ust­una á hag­kvæm­ari hátt og væru ekki að taka mannafla frá kjarn­a­starf­semi spít­al­ans,“ seg­ir Reyn­ir Arn­gríms­son formaður Lækna­fé­lags Íslands. Í sam­tali við mbl.is í gær sagði Páll Matth­ías­son, for­stjóri Land­spít­al­ans, að nú yrði ráðist í um­fangs­mikl­ar sparnaðaraðgerðir á spít­al­an­um.

Bólusetningar eru sú aðgerð sem hefur bjargað langflestum mannslífum á heimsvísu, nema ef vera skyldi að tryggja aðgang að hreinu vatni, segir Valtýr Stefánsson Thors barnasmitsjúkdómalæknir. Þarna er ekki síst verið að tala um börn yngri en fimm ára. Hann segir hins vegar að bólusetningar séu fórnarlömb eigin velgengni. „Með tilkomu bóluefnanna hverfa margir af þessum sjúkdómum sem þóttu hryllilegir og voru það sannarlega. Eftir stendur þá minningin um þessa sjúkdóma sem smám saman snjóar yfir. Þá er það eina sem fólk horfir á, hvaða skaðlegu afleiðingar gæti það haft að bólusetja barnið mitt? Það gleymir sjúkdómnum og fer að hugsa um – hvað um þennan eina af 500.000 sem verður fyrir aukaverkun af bólusetningum? Það hefur síðan leitt af sér þetta vandamál sem hefur komið upp undanfarin ár og er kallað bólusetningarhik, þar sem foreldrar hika við að láta bólusetja börnin sín af ótta við aukaverkanirnar. Það er eitthvað sem við þurfum að taka alvarlega. Það er ekki hægt að segja bara – hættið þessari vitleysu og látið bólusetja börnin ykkar! Það þarf að taka þetta samtal og vinna á þessu hiki,“ segir Valtýr.